Intro: Waarom 50% stopt na de eerste check

Je hebt een briljant idee. Je wilt het beschermen met een octrooi. Maar voordat je €6.000-€8.000 investeert, is er één cruciale vraag: voldoet jouw uitvinding aan de drie octrooi-eisen?

De harde realiteit: Meer dan 50% van de ondernemers die een nieuwheidsonderzoek laten doen, ontdekken dat hun idee niet octrooieerbaar is. Dat bespaart €5.000+ aan zinloze kosten.

In deze complete gids ontdek je:

• De 3 absolute eisen voor elk patent (met 50+ praktijkvoorbeelden)
• Self-assessment checklist (check in 10 minuten of je octrooi kans maakt)
• Wat WEL en NIET octrooieerbaar is (verrassende voorbeelden)
• De veelgemaakte fouten die €6.000 verspillen
• Alternatieve bescherming als je niet voldoet

Spoiler: Een octrooi is niet altijd de beste optie. Soms is trade secret of modelrecht beter en goedkoper.

De 3 absolute octrooi-eisen

Om een geldig octrooi te krijgen, moet jouw uitvinding voldoen aan drie harde eisen:

1. NIEUW – Wereldwijd nog nooit gepubliceerd of openbaar gemaakt
2. INVENTIEF – Niet voor de hand liggend voor een vakman
3. INDUSTRIEEL TOEPASBAAR – Kan in de praktijk worden gemaakt/gebruikt

Alle drie tegelijk. Geen uitzonderingen. 100% strikt.

Als je uitvinding één van deze eisen niet haalt, krijg je geen octrooi. Zo simpel is het.

Bonus eis: technisch karakter

Naast bovenstaande drie eisen, moet je uitvinding ook een technisch karakter hebben.

Technisch = fysica, chemie, engineering, mechanica

❌ Niet-technisch (geen octrooi mogelijk):

• Businessmodellen (Uber-concept, subscription model)
• Wetenschappelijke theorieën (E=mc²)
• Wiskundige methoden (algoritmes zonder technisch effect)
• Esthetische creaties (alleen design, geen functie)
• Medische behandelmethoden voor mens/dier (ethische redenen)

✅ Wel technisch (octrooi mogelijk):

• Machines, apparaten, gereedschap
• Chemische samenstellingen, materialen
• Productieprocessen, fabricagemethoden
• Software met technisch effect (beeldcompressie, encryptie)
• Medische apparatuur (geen behandeling, wel diagnostiek)

Eis 1: NIEUW (absoluut wereldwijd)

Wat Betekent “Nieuw” Bij Een Octrooi?

Definitie: Je uitvinding mag nergens ter wereld and op geen enkele manier openbaar zijn gemaakt vóór de datum van je octrooiaanvraag.

“Absoluut nieuw” betekent:

• ❌ NIET gepubliceerd in enig wetenschappelijk artikel (ook abstract)
• ❌ NIET getoond op beurzen, conferenties, demo’s
• ❌ NIET op je website, social media, YouTube
• ❌ NIET in verkoop (zelfs niet 1 exemplaar)
• ❌ NIET in een eerder octrooi (eigen of concurrent)
• ❌ NIET verteld aan iemand zonder NDA
• ❌ NIET in een masterscriptie/thesis (ook niet je eigen)

✅ WEL toegestaan (blijft nieuw):

• Onder NDA bespreken met potentiële partners
• Intern testen binnen je bedrijf (niet zichtbaar voor publiek)
• Prototype dat niemand heeft gezien
• Confidentiële besprekingen met investeerders (met NDA)

The One-Tweet Rule

Als je in één tweet je uitvinding kunt beschrijven en die tweet publiek plaatst, is je octrooi nieuwheid vernietigd.

Real-life Horror Story: Een Nederlandse startup had een revolutionaire batterij-technologie ontwikkeld. De founder was zo enthousiast dat hij op LinkedIn postte: “We hebben doorbraak bereikt in lithium-ion efficiency: 40% meer capaciteit door nieuwe electrode-coating!”

Result: €50.000 in octrooikosten verbrand. De technologie was nu publiek, dus niet meer nieuw = geen octrooi mogelijk.

De “Stand van de Techniek”

Bij de beoordeling van nieuwheid wordt gekeken naar “prior art” of in het Nederlands: stand van de techniek.

Dit omvat ALLES wat wereldwijd bekend was vóór je aanvraagdatum:

• Alle octrooien wereldwijd (ook verlopen of afgewezen)
• Alle wetenschappelijke publicaties
• Producten te koop in winkels
• YouTube video’s, blog posts
• Mondelinge presentaties op conferenties
• Alles op het internet (zelfs 1 dag oud)

Practical Tip: Espacenet Zoeken

Voordat je een octrooiaanvraag indient, zoek altijd in Espacenet (gratis octrooidatabase):

• www.espacenet.com
• Zoek op technische keywords
• Check vergelijkbare octrooien
• 30 minuten investeren kan €6.000 besparen

10 veelvoorkomende nieuwheid-killers

1. Social Media Posts Een foto van je prototype op Instagram = niet meer nieuw.
2. Crowdfunding Campaigns Kickstarter/Indiegogo met technische details = niet meer nieuw.
3. Conference Presentations Presentatie op conferentie zonder NDA voor deelnemers = niet meer nieuw.
4. University Thesis Masterthesis gepubliceerd in universiteitsbibliotheek = niet meer nieuw.
5. Company Website “Coming Soon” Productpagina met technische specificaties = niet meer nieuw.
6. Trade Show Demo Beurs demo zonder NDA voor bezoekers = niet meer nieuw.
7. Patent Pending Maar Te Veel Gedeeld Je hebt aanvraag ingediend, maar daarna meer details gedeeld = die nieuwe details zijn niet meer nieuw.
8. Email Zonder NDA Gedetailleerde email naar potentiel partner zonder NDA = risico dat ze het delen.
9. Supplier Quotes Quotes aanvragen met tekeningen bij leveranciers zonder NDA = ze kunnen het delen.
10. “But Nobody Read It!” Irrelevant. Als het online stond, zelfs 1 dag, is het publiek.

praktijk voorbeelden: nieuw vs niet nieuw

Scenario	Nieuw?	Uitleg
Prototype in je garage, niemand heeft het gezien	✅	Niet openbaar
Prototype laten zien aan investeerder met NDA	✅	Vertrouwelijk met NDA
Prototype op LinkedIn gepost “Look what we made!”	❌	Publiek gemaakt
Patent Pending, product nog niet gelanceerd	✅	Aanvraag ingediend voor publicatie
Product verkocht aan 1 klant zonder NDA	❌	Hij kan het uit elkaar halen
Wetenschappelijk artikel gepubliceerd vorig jaar	❌	Nu publiek domein
Geheim recept alleen jij kent (Coca-Cola stijl)	✅	Nooit gepubliceerd
Chinese concurrent heeft vergelijkbaar product	❌	Als het te koop is, is het publiek
Vergelijkbare oplossing in Engels octrooi 1990	❌	Bestaande prior art
Jouw eigen eerdere octrooi met deels zelfde technologie	❌	Je eerdere octrooi is prior art

Eis 2: INVENTIEF (niet Voor de hand liggend)

Wat betekent “Inventief”?

Dit is de lastigste eis om te beoordelen.

Definitie: Je uitvinding mag niet voor de hand liggen voor een “vakman” (expert in het vakgebied).

De “Vakman” Test: Stel je voor: een gemmiddelde ingenieur in jouw sector, met 5-10 jaar ervaring, leest alle bestaande kennis (prior art). Zou hij dan jouw oplossing kunnen bedenken zonder grote moeite?

Als JA → Niet inventief → Geen octrooi
Als NEE → Wel inventief → Octrooi mogelijk

De “Hindsight Trap”

Meest gemaakte fout: Met kennis achteraf (hindsight) lijkt alles simpel.

Example: Velcro (klittenband) lijkt voor de hand liggend als je het ziet: kleine haakjes en lusjes. Maar in 1941, toen George de Mestral het bedacht na klisten aan zijn kleren, was het revolutionair. Niemand had het eerder bedacht = inventief.

De Regel: Je mag niet achteraf zeggen “dat is logisch”. Je moet kijken: had iemand dit bedacht zonder jouw uitvinding te kennen?

De “Problem-Solution Approach”

Het EPO (Europees Octrooibureau) gebruikt deze methode:

Stap 1: Wat is het technische probleem? Stap 2: Wat is de closest prior art (meest vergelijkbare bestaande oplossing)?Stap 3: Welke verschillen heeft jouw uitvinding? Stap 4: Liggen deze verschillen voor de hand voor een vakman?

Voorbeeld: Dyson Stofzuiger

Probleem: Stofzuigers verliezen zuigkracht als de zak vol raakt
Closest Prior Art: Cycloon technologie bestaat al in industrie
Verschil: Toepassen van cycloon in compacte stofzuiger voor huishouden
Voor de hand liggend? NEE – niemand deed het in 30+ jaar stofzuigers
Conclusie: Inventief ✅ Octrooi verleend

Indicatoren van inventiviteit

✅ JE UITVINDING IS WAARSCHIJNLIJK INVENTIEF ALS:

1. Long-Felt Need Het probleem bestaat al 10+ jaar, maar niemand had de oplossing. “Als het zo simpel was, waarom deed niemand het eerder?”
2. Commercial Success Je product is direct een groot succes = bewijst dat het niet obvious was.
3. Unexpected Results Je uitvinding doet iets wat niemand verwachtte. Voorbeeld: Viagra was voor hartproblemen, maar had onverwacht neveneffect.
4. Experts Failed Grote spelers in de industrie probeerden het probleem op te lossen, maar faalden.
5. Against Conventional Wisdom Je oplossing gaat tegen de gevestigde overtuiging in. Voorbeeld: Luchtkussens in schoenen (Nike Air) – industrie dacht “dat werkt niet”.
6. Combination of Known Elements Je combineert bekende dingen op een nieuwe manier met verrassend resultaat.

❌ JE UITVINDING IS WAARSCHIJNLIJK NIET INVENTIEF ALS:

1. Obvious Substitution Je vervangt een onderdeel door een modernere versie zonder nieuwe functie. Voorbeeld: Mechanische klok vervangen door digitale klok in bestaand apparaat.
2. Trivial Variation Je verandert afmetingen/kleuren/materialen zonder technisch voordeel. Voorbeeld: Rode LED vervangen door blauwe LED in bestaand design.
3. Prior Art Suggests It In de prior art staat expliciet “dit zou ook kunnen…” en je doet dat exact.
4. Routine Optimization Standaard engineering werk binnen het vakgebied. Voorbeeld: Snelheid verhogen door bekende optimalisaties.
5. Aggregation vs Combination Je plakt twee bekende dingen bij elkaar die niet samenwerken. Voorbeeld: Telefoon + zaklamp (zonder synergie) → iPhone torch WEL inventief (gebruikt bestaande LED)

Praktijk voorbeelden: Inventief vs niet inventief

Voorbeeld	Inventief?	Waarom?
Post-it Notes (lijm die slecht plakt)	✅	Iedereen zocht sterke lijm, dit gaat tegen verwachting in
iPhone (touchscreen + apps)	✅	Combinatie met synergy: touchscreen maakt apps mogelijk
Dyson (cycloon stofzuiger zonder zak)	✅	Cycloon was bekend, maar toepassing in compact device was nieuw
Pringle chips (specifieke kromming)	✅	Voorkomt breken, niet obvious voor chips makers
Velcro (klittenband geïnspireerd door klitten)	✅	Bionics – natuurprincipe toepassen in product
LED vervangen door krachtigere LED in zaklamp	❌	Trivial variation – standaard component upgrade
USB-C in plaats van USB-A in bestaand apparaat	❌	Obvious substitution – moderne connector
Plastic in plaats van hout voor handvat gereedschap	❌	Known material substitution zonder nieuwe functie
Grotere batterij = langer gebruik telefoon	❌	Predictable scaling – groter batterij = meer capaciteit
Software algoritme sneller door meer RAM	❌	Routine optimization – meer resources = sneller

De “Eureka Moment” Test

Vraag jezelf af: Was er een moment dat je dacht “Aha! Waarom deed niemand dit eerder?”

Als JA → Kans is groot dat het inventief is.
Als NEE → (“Het was logische volgende stap”) → Waarschijnlijk niet inventief.

Eis 3: INDUSTRIEEL TOEPASBAAR (Praktisch Nut)

Wat Betekent “Industrieel Toepasbaar”?

Definitie: Je uitvinding moet kunnen worden gemaakt of gebruikt in enige industrie.

“Industrie” is breed:

• Productie/manufacturing
• Landbouw
• Dienstverlening
• Software (als technisch effect)
• Medische sector

In de praktijk: Deze eis is de makkelijkste om te halen. Bijna alles dat technisch is, is ook industrieel toepasbaar.

Wat Valt Af Op Deze Eis?

Zeer weinig uitvindingen falen op deze eis. Maar er zijn uitzonderingen:

❌ NIET Industrieel Toepasbaar:

1. Perpetuum Mobile Machines die energie uit niets creëren = fysisch onmogelijk. Mag niet geoctrooieerd want: breken natuurwetten.
2. Puur Theoretische Uitvindingen Wiskundige formules zonder praktische toepassing. Voorbeeld: Nieuwe wiskundige bewijs zonder implementatie.
3. Medische Behandelmethoden Mens/Dier Om ethische redenen uitgesloten van octrooi. Je mag WEL: medische apparaten, diagnostiek, medicijnen Je mag NIET: chirurgische methoden, therapie methoden
4. Onduidelijke Toepasbaarheid Als uit je beschrijving niet blijkt wat je ermee kunt. Voorbeeld in biotechnologie: DNA-sequentie zonder functie beschrijven.
5. Aardstralen Bestrijders Pseudowetenschappelijke apparaten zonder bewezen werking.

Medische uitzondering (Belangrijk!)

❌ NIET Octrooieerbaar:

• Chirurgische methode (hart operatie techniek)
• Therapie methode (fysio behandeling)
• Diagnostische methode uitgevoerd op menselijk lichaam

✅ WEL Octrooieerbaar:

• Medische apparaten (MRI scanner, pacemaker)
• Medicijnen (pillen, injecties)
• Diagnostische apparatuur (bloedtest machine)
• Software voor medische analyse (AI voor scan interpretatie)
• In-vitro diagnostiek (test buiten lichaam)

Praktijkvoorbeeld:

• ❌ “Methode voor het verwijderen van een tumor” → Niet octrooieerbaar (chirurgische methode)
• ✅ “Robotarm voor preciezere tumor verwijdering” → Wel octrooieerbaar (apparaat)
• ✅ “Medicijn dat tumor doet krimpen” → Wel octrooieerbaar (substantie)

Biotechnologie edge cases

In biotechnologie is industriële toepasbaarheid soms lastig:

Voorbeeld: DNA-sequentie In de vroege biotech (1990s) werden DNA-sequenties gepatenteerd zonder dat bekend was wat hun functie was. Dit leidde tot problemen.

Nieuwe regel (vanaf 2000s): Je moet de functie en toepassing beschrijven.

❌ NIET Voldoende: “We hebben DNA-sequentie XYZ ontdekt”

✅ WEL Voldoende: “DNA-sequentie XYZ codeert voor eiwit dat tumor groei remt, bruikbaar voor kanker medicijn ontwikkeling”

Praktijk checklist: Is het toepasbaar?

✅ JA, industrieel toepasbaar als:

• [ ] Het kan worden geproduceerd in een fabriek
• [ ] Het kan worden verkocht/verhuurd aan klanten
• [ ] Het lost een praktisch probleem op
• [ ] Er is een duidelijk gebruiksdoel
• [ ] Het werkt conform natuurwetten (fysica, chemie)

❌ NEE, NIET industrieel toepasbaar als:

• [ ] Het is puur theoretisch zonder toepassing
• [ ] Het breekt natuurwetten (perpetuum mobile)
• [ ] Het is een behandelmethode voor mens/dier
• [ ] De werking is niet aangetoond/onbewezen
• [ ] Het heeft geen duidelijk praktisch nut

Complete Self-Assessment Checklist

Gebruik deze checklist om in 10 minuten te bepalen of je uitvinding octrooi-waardig is.

DEEL 1: Technisch karakter (Knock-Out Vragen)

Als je “NEE” antwoordt op vraag 1 of 2 → Stop hier, geen octrooi mogelijk

1. Is je uitvinding technisch van aard?
   • [ ] JA – Het is een machine, proces, samenstelling of software met technisch effect
   • [ ] NEE – Het is een businessmodel, kunstwerk, of pure software zonder technisch effect
2. Valt je uitvinding onder een van deze uitgesloten categorieën?
   • [ ] NEE – Het is geen natuurwetenschappelijke theorie, wiskundige methode, esthetische creatie, spelregels, of behandelmethode
   • [ ] JA – Het valt onder één van deze categorieën

Als beide JA (vraag 1) en NEE (vraag 2): ga verder naar Deel 2

DEEL 2: Nieuwheid (60% faalt hier)

Score: Tel je “JA” antwoorden

Publicatie Check: 3. [ ] Mijn uitvinding is NOOIT op social media geplaatst (LinkedIn, Twitter, Instagram) 4. [ ] Mijn uitvinding is NOOIT op een website gepubliceerd (eigen of anders) 5. [ ] Mijn uitvinding is NOOIT gepresenteerd op beurs/conferentie zonder NDA 6. [ ] Er is GEEN wetenschappelijk artikel/thesis gepubliceerd over mijn uitvinding 7. [ ] Mijn product is NIET verkocht/getoond zonder NDA

Prior Art Check: 8. [ ] Ik heb gezocht in Espacenet en vond GEEN identieke oplossing 9. [ ] Ik heb gezocht op Google Patents en vond GEEN vergelijkbaar octrooi 10. [ ] Mijn technologie is NIET te koop in winkels/webshops 11. [ ] Mijn concurrent heeft GEEN vergelijkbaar product op de markt 12. [ ] Er zijn GEEN YouTube video’s die mijn technologie uitleggen

Confidentiality Check: 13. [ ] Alle besprekingen met externen waren onder NDA 14. [ ] Prototype is alleen intern getest, niet bij klanten 15. [ ] Leveranciers hebben alleen tekeningen gezien onder NDA

Nieuwheid Score:

• 11-13 JA: Zeer waarschijnlijk nieuw ✅ → Ga naar Deel 3
• 8-10 JA: Waarschijnlijk nieuw, maar laat professioneel onderzoeken
• < 8 JA: Waarschijnlijk NIET nieuw ❌ → Overweeg trade secret

DEEL 3: Inventiviteit (30% faalt hier)

Score: Tel je “JA” antwoorden

Innovatie Check: 16. [ ] Mijn oplossing lost een probleem op dat al 5+ jaar bestaat 17. [ ] Grote spelers in mijn sector hebben dit probleem niet opgelost 18. [ ] Experts/collega’s reageren met “Slim! Waarom dacht niemand hier aan?” 19. [ ] Mijn oplossing gaat tegen conventionele wijsheid in 20. [ ] Het resultaat was onverwacht/verrassend (niet gepland zo)

Non-Obviousness Check: 21. [ ] Het is GEEN simpele vervanging van component X door modernere versie Y 22. [ ] Het is GEEN standaard optimization (sneller/groter/krachtiger) 23. [ ] Het is GEEN triviale variatie (andere kleur/vorm zonder functie wijziging) 24. [ ] De prior art suggereert NIET expliciet “dit zou je kunnen doen” 25. [ ] Een gemiddelde ingenieur zou dit NIET snel verzinnen

Combination Value Check: 26. [ ] Als het een combinatie is: de onderdelen werken synergetisch samen 27. [ ] De combinatie levert een onverwacht voordeel op

Inventiviteit Score:

• 9-12 JA: Zeer waarschijnlijk inventief ✅ → Ga naar Deel 4
• 6-8 JA: Mogelijk inventief, bespreek met octrooigemachtigde
• < 6 JA: Waarschijnlijk NIET inventief ❌ → Focus op snelheid-to-market

DEEL 4: Industriële toepasbaarheid (5% faalt hier)

Als je “NEE” antwoordt op vraag 28 of 29 → Niet toepasbaar

1. Kan mijn uitvinding worden geproduceerd/gebruikt?

• [ ] JA – Het kan worden gemaakt in een fabriek of uitgevoerd in de praktijk
• [ ] NEE – Het is puur theoretisch of breekt natuurwetten

1. Is mijn uitvinding toegestaan te octrooieren?

• [ ] JA – Het is geen behandelmethode voor mens/dier
• [ ] NEE – Het is een chirurgische/therapie/diagnostische methode OP het lichaam

Extra Check: 30. [ ] De functie/toepassing van mijn uitvinding is duidelijk beschreven 31. [ ] Het heeft een praktisch nut (niet alleen “interessante ontdekking”) 32. [ ] Het werkt volgens bekende natuurwetten (fysica, chemie, biologie)

Industriële Toepasbaarheid Score:

• Alle JA: Industrieel toepasbaar ✅ → Ga naar Finale Score
• 1+ NEE: Bespreek met expert of het aangepast kan worden

FINALE SCORE & AANBEVELING

Tel alle JA antwoorden van Deel 2, 3 en 4 (vragen 3-32):

25-30 JA: 🔥 ZEER STERKE OCTROOI KANDIDAAT

• ✅ Actie: Start nieuwheidsonderzoek (€800-€1.500) bij octrooibureau
• ✅ Slagingskans octrooi: 80-90%
• ✅ Verwachting: Sterk octrooi met brede bescherming

20-24 JA: ✅ GOEDE OCTROOI KANDIDAAT

• ✅ Actie: Bespreek met octrooigemachtigde, doe professioneel onderzoek
• ⚠️ Slagingskans octrooi: 60-80%
• ⚠️ Let op: Mogelijk zijn claims beperkt, maar octrooi haalbaar

15-19 JA: ⚠️ TWIJFELGEVAL

• ⚠️ Actie: Gratis intake bij octrooibureau, bespreek zwakke punten
• ⚠️ Slagingskans octrooi: 40-60%
• ⚠️ Overweeg: Is trade secret beter? Sneller op markt dan wachten op octrooi?

10-14 JA: ❌ ZWAKKE KANDIDAAT

• ❌ Actie: Zeer waarschijnlijk geen octrooi mogelijk
• ❌ Focus: Trade secret, first-mover advantage, of merkbescherming
• ❌ Slagingskans octrooi: 10-30%

< 10 JA: ❌ GEEN OCTROOI MOGELIJK

• ❌ Niet nieuw genoeg en/of niet inventief
• ✅ Alternatief: Focus op branding, snelheid, customer experience
• ✅ Tip: Publiceer je technologie (defensive publication) zodat concurrent het ook niet kan patenteren

50+ praktijkvoorbeelden: Wat Kan WEL en NIET?

✅ WEL Octrooieerbaar (Echte Verleende Octrooien)

Producten:

• Post-it notes (3M) – Lijm die herbruikbaar is
• Velcro – Klittenband systeem
• Lego blokken – Specifieke klik-mechanisme
• Pringle chips – Specifieke kromming tegen breken
• Tetra Pak – Kartonnen melkverpakking met coating
• Gore-Tex – Waterdicht maar ademend materiaal
• Rollerblade – Inline skates configuratie
• Crocs schoenen – Specifiek materiaal en ontwerp met gaten

Processen:

• Coca-Cola formule (maar ze houden het trade secret!)
• Amazon 1-Click bestellen (controversieel, later beperkt)
• Starbucks Frappuccino mix proces
• McDonald’s French Fries bevriezingsproces
• ASML EUV lithografie proces

Medische Technologie:

• Pacemaker – Hart ritme regelaar
• MRI scanner technologie
• Philips scheerapparaten (lift and cut systeem)
• Insuline pen injectiesysteem
• COVID-19 vaccin formules (BioNTech, Moderna)

Software Met Technisch Effect:

• MP3 compressie algoritme (audio comprimeren)
• JPEG bestandsformaat (beeld compressie)
• Google PageRank algoritme (basis zoekmachine)
• RSA encryptie (cryptografie)
• Video codec H.264 (video compressie)

Chemie/Materialen:

• Teflon (anti-aanbaklaag)
• Kevlar (kogelwerend materiaal)
• Viagra (sildenafil) – Oorspronkelijk voor hartproblemen
• Aspirin (acetylsalicylzuur) – Pijnstiller
• Lithium-ion batterij technologie

❌ NIET Octrooieerbaar

Businessmodellen:

• Airbnb platform concept (wel software patents op specifieke technologie)
• Uber ride-sharing model
• Subscription model (Netflix-stijl)
• Freemium business model
• Franchise concept
• Multi-level marketing structuur

Pure Software zonder technisch effect:

• Social media algoritme voor “most engaging content”
• App voor boodschappenlijstjes
• Todo list app functionaliteiten
• Dating app matching algoritme (zonder technisch effect)
• Boekhouding software features

Creatief/Esthetisch:

• Logo design
• Website layout
• App icon
• Kleurencombinatie
• Font/lettertype
• Muziekcompositie
• Verhaallijn voor game

Wetenschappelijk/Wiskundig:

• E=MC² formule
• Wiskundige bewijs/stelling
• Natuurwetten ontdekking
• Statistische methode
• Economische theorie

Spelregels/Methoden:

• Bordspelregels
• Sport spelregels variatie
• Onderwijsmethode
• Management methode
• Marketing strategie

Medische behandelmethoden:

• Chirurgische techniek (harttransplantatie methode)
• Fysiotherapie behandeling
• Psychotherapie methode
• Massagetechniek
• Yogaoefening voor pijnverlichting

Veelgemaakte fouten 

Fout 1: Te vroeg publiceren

Wat gebeurt: Ondernemer plaatst product op LinkedIn met “Kijk wat we hebben uitgevonden!” Twee weken later: “Laat ik een octrooi aanvragen.”

Resultaat: 

❌ Niet meer nieuw
❌ €6.000+ verloren als ze toch aanvragen
❌ Geen bescherming mogelijk

Oplossing: Aanvraag EERST, publiceren NA 18 maanden (of direct als je octrooi definitief is).

Fout 2: Denken dat “Patent Pending” alles beschermt

Misverstand: “Ik heb Patent Pending, dus ik mag alles delen!”

Realiteit: Patent Pending beschermt alleen WAT in de aanvraag staat. Als je daarna nieuwe features toont die NIET in de aanvraag zitten, zijn die NIET beschermd.

Example:

• Aanvraag ingediend voor versie 1.0 van product
• Op beurs laat je versie 2.0 zien met nieuwe features
• Die nieuwe features zijn NIET gedekt door “patent pending”

Oplossing:

• Dien continuation/CIP aanvraag in voor nieuwe features
• Of: houd nieuwe features geheim tot je tweede aanvraag doet

Fout 3: “Het lijkt niet op bestaande octrooien, dus het is nieuw”

Misverstand: “Ik heb gezocht in Espacenet, ik vond niets identiek, dus mijn uitvinding is nieuw!”

Realiteit: Ook niet-gepatenteerde publicaties (papers, producten, YouTube) tellen als prior art.

Example:

• Je vindt geen octrooi op jouw technologie ✅
• Maar een Chinees bedrijf verkoopt vergelijkbaar product ❌
• Dat product is prior art, ook zonder octrooi

Oplossing: Zoek ook in:

• Google Scholar (wetenschappelijke artikelen)
• Aliexpress/Amazon (bestaande producten)
• YouTube (demo’s, tutorials)
• Industry magazines/blogs

Fout 4: Verwachten dat octrooi “breed” beschermt

Misverstand: “Ik octrooieer mijn drone, dus niemand mag drones maken!”

Realiteit: Octrooi beschermt je specifieke technische oplossing, niet het algemene concept.

Voorbeeld Claim: ❌ “Een vliegend apparaat met propellers” – Te breed, wordt afgewezen
✅ “Een drone met vier propellers waarbij propeller A en B tegengesteld draaien aan C en D volgens specifieke regels voor stabiliteit” – Specifiek genoeg

Gevolg: Concurrent kan andere drone maken zonder jouw specifieke configuratie.

Oplossing:

• Begrijp dat octrooi beperkt is tot jouw specifieke oplossing
• Schrijf je claims zo breed mogelijk (binnen grenzen)
• Overweeg meerdere octrooien voor variaties

Fout 5: Kosten onderschatten

Misverstand: “Een octrooi kost €6.000, en dan ben ik 20 jaar beschermd!”

Realiteit – Totale kosten Nederlands octrooi (20 jaar):

• Jaar 1: Aanvraag €6.000-€10.000
• Jaar 4-20: Jaartaksen €40 → €1.400 per jaar
• Totaal 20 jaar: €15.000-€20.000

Realiteit – Europees octrooi (20 jaar, 5 landen):

• Jaar 1-4: Aanvraag en verlening €20.000-€30.000
• Jaar 4-20: Jaartaksen per land €200-€800/jaar
• Totaal 20 jaar: €50.000-€80.000

Plus Onverwachte kosten:

• Inbreuk handhaving: €20.000-€150.000
• Opposities/geschillen: €10.000-€50.000
• Licentie onderhandelingen: €5.000-€20.000

Oplossing:

• Budget realistisch: 2-3x initiële kosten over levensduur
• Overwegselec tief landen laten vallen na 5-10 jaar
• Check of je financiering hebt voor handhaving

Alternatieven als je niet voldoet

Optie 1: Trade Secret (Bedrijfsgeheim)

Wanneer beter dan octrooi:

• ✅ Je voldoet niet aan nieuwheid/inventiviteit eisen
• ✅ Inbreuk is moeilijk te detecteren (intern proces)
• ✅ Je wilt onbeperkte bescherming (>20 jaar)
• ✅ Budget ontbreekt voor octrooi

Voorbeelden:

• Coca-Cola recept (130+ jaar geheim)
• KFC kruiden mix
• Google search algoritme details
• Ferrari F1 motor technologie

Hoe beschermen:

• Non-disclosure agreements (NDA’s)
• Employee confidentiality clauses
• Compartmentalization (niemand kent volledig recept)
• Physical security

Nadeel: ❌ Als iemand het reverse engineer, mag hij het gebruiken
❌ Geen juridische bescherming als concurrent het zelfstandig ontwikkelt

Optie 2: Snelheid (First-Mover Advantage)

Wanneer beste strategie:

• Time-to-market < 12 maanden (octrooi duurt langer)
• Markt beweegt snel (technologie veroudert in 2-3 jaar)
• Network effects belangrijk (eerste wint alles)

Example: Veel software startups patentere n NIET maar focussen op:

• Snelst op de markt zijn
• Meeste gebruikers krijgen
• Lock-in creëren (switching costs)

Voordelen:

• ✅ Geen €6-40K investering in octrooi
• ✅ Geen 12-36 maanden wachten
• ✅ Focus 100% op product/verkoop

Nadelen:

• ❌ Geen bescherming tegen kopiëren
• ❌ Lager waarde bij investment/exit

Optie 3: Modelrecht (Design Protection)

Wanneer toepassen:

• Je hebt uniek design/uiterlijke vorm
• Functionaliteit is standaard, maar look is uniek

Voordelen vs Octrooi:

• ✅ Goedkoper: €350 (Benelux) vs €6.000 (octrooi)
• ✅ Sneller: direct beschermd bij aanvraag
• ✅ Langer: 25 jaar vs 20 jaar

Voorbeelden:

• Apple iPhone design (vorm, knoppen plaatsing)
• Coca-Cola fles vorm
• Eames chair design

Optie 4: Merkrecht (Brand Protection)

Wanneer toepassen:

• Je unieke waarde zit in je merk/naam
• Technologie is commoditized

Voordelen:

• ✅ Goedkoop: €244 (Benelux)
• ✅ Onbeperkt verlengbaar (10 jaar tegelijk)
• ✅ Makkelijker te handhaven

Example: Nike Swoosh + “Just Do It” zijn meer waard dan hun patenten op schoentechnologie.

Optie 5: Combinatie strategie

Meest slimme aanpak: Gebruik MEERDERE beschermingslagen:

Voorbeeld: iPhone

• Patent: Touchscreen technologie, slide-to-unlock
• Design: Uiterlijke vorm, knopplaatsing
• Trademark: Apple logo, iPhone naam
• Copyright: iOS software code
• Trade Secret: Productieprocessen, supply chain

Resultaat: Multi-layer bescherming = moeilijker te kopiëren.

Veelgestelde vragen

Kan iets octrooieerbaar zijn dat al verkocht wordt door een concurrent?

Nee. Als jouw concurrent het product al verkoopt, is het publiek domein en niet meer nieuw. Je kunt het niet meer octrooieren.

Uitzondering: Als jij een andere technische oplossing hebt voor hetzelfde probleem, kan die WEL octrooieerbaar zijn.

Wat als mijn uitvinding 2 van de 3 eisen haalt?

Dan krijg je geen octrooi. Alle drie eisen zijn HARD.

• Nieuw + Inventief maar niet toepasbaar = Geen octrooi
• Nieuw + Toepasbaar maar niet inventief = Geen octrooi
• Inventief + Toepasbaar maar niet nieuw = Geen octrooi

Kan ik mijn uitvinding nog octrooieren als ik het vorig jaar op LinkedIn postte?

In Europa/Nederland: NEE. Eenmaal gepubliceerd = niet meer nieuw.

In de VS/Japan: JA. Die landen hebben een 12-maanden “grace period”.

Oplossing: Als je wereldwijd wilt octrooieren, probeer eerst in VS/Japan te claimen via PCT route.

Mijn uitvinding combineert twee bekende technologieën. Is dat inventief?

Het hangt af van het resultaat:

✅ Inventief als:

• De combinatie levert onverwacht voordeel op (1+1=3)
• De onderdelen werken synergetisch samen
• Niemand deed het eerder, terwijl het probleem bekend was

❌ Niet inventief als:

• Het is een simpele aggregatie (1+1=2)
• Elke onderdeel werkt onafhankelijk
• Prior art suggereert de combinatie al

Voorbeeld inventief: iPhone = touchscreen + apps (apps mogelijk door touchscreen)
Voorbeeld niet inventief: Telefoon + zaklamp (elk werk apart)

Wat als ik een octrooi wil voor iets dat deels nieuw en deels bekend is?

Dat kan! Je octrooi beschermt alleen het nieuwe deel.

Example:

• Bestaand: Fiets met versnellingen
• Nieuw: Elektronische shifting met app-besturing
• Octrooi: Het elektronische shift-systeem (niet de fiets zelf)

In je claims: Schrijf “Een fiets gekenmerkt door elektronisch shifting systeem met…”

Het woord “gekenmerkt door” geeft aan: dit is wat nieuw is.

Conclusie: Is jouw uitvinding octrooi-waardig?

Gebruik de 3-Stappen Test:

Stap 1: Quick Scan (2 minuten)

• Is het technisch? → NEE = Stop
• Valt het onder uitsluitingen? → JA = Stop

Stap 2: Self-Assessment (10 minuten)

• Vul de complete checklist in
• Score >20? → Ga naar stap 3
• Score <20? → Overweeg alternatieven

Stap 3: Professional Review 

• Laat nieuwheidsonderzoek doen
• 50% krijgt “GO” → €6.000 goed besteed
• 50% krijgt “STOP” → Bespaar €6.000

De Gouden regel

“Als je twijfelt of je uitvinding de drie eisen haalt: Investeer in nieuwheidsonderzoek. Dat bespaart je €6.000 als het niet haalbaar is, of geeft je zekerheid dat je €6.000 goed besteedt.”

Volgende stappen

1. Doe De Self-Assessment (Nu – 10 min)

Print de checklist uit, vul hem in. Score >20? Ga naar stap 2.

2. Gratis Intake octrooibureau

Meeste bureaus bieden gratis intakegesprek:

• Bespreek je uitvinding (ze hebben geheimhoudingsplicht)
• Krijg eerste inschatting
• Vraag kostenschatting nieuwheidsonderzoek

Custos IPC: Coöperatief Octrooibureau

• Transparante prijzen 
• Eerlijk advies (soms zeggen we “octrooi is niet beste optie”)
• Persoonlijke begeleiding (geen juniors)

Boek gratis intake gesprek

3. Nieuwheidsonderzoek (Als Score >20)

Investeer in professioneel onderzoek:

• Voorkom €6.000 verspilling
• Krijg sterkere claim strategie
• Weet wat je te wachten staat

4. Beslissen: Octrooi of Alternatief?

Als onderzoek positief is:

• Start octrooiaanvraag (€6K NL, €20K EP)
• Plan internationale routes (PCT?)
• Bereid innovatiebox aanvraag voor

Als onderzoek negatief is:

• Trade secret strategie
• Focus op snelheid/branding
• Defensive publication (voorkom dat concurrent het patenteert)

Related Articles

• Is er een verschil tussen een octrooi en een patent?
• Octrooi Aanvragen
• Innovation Box Aanvragen: Complete Stappenplan

Laatste Update: November 2025
Bronnen: Rijksoctrooiwet 1995, EPO Guidelines 2025, RVO.nl Procedures

Dit artikel is geschreven door Custos IPC, coöperatief octrooibureau in Nederland. Voor een gratis check of jouw uitvinding octrooieerbaar is, neem contact op.

Ask us a question